Loading...

BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME








donen dunya dunya Dünya animasyonları 


İRFAN GEZER

        





OLUŞTURMACI YAKLAŞIM (JEROME S. BRUNER)


BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME


 


KURAMIN GENEL TANITIM
    
Bruner’in buluş yoluyla öğrenme kuramında öğrenenin öğretim süreci içinde aktif
rolü olması, öğrenenlerin yeni fikirler geliştirmesi varolan bilgileri ile
yenileri arasında ilişki kurması, bu bilgileri dönüştürmesi temel alınır.
Öğrenenler verilen temel düzeyde bilgiler içinden, uygun bilgi parçalarını
seçer bunları birleştirir, sonuca ulaşmak için mantık yürütür, varolan
bilgilerini dönüştürür, hipotez geliştirir ve kendi çözüm yollarını üretirler.
Bu şekilde bilgiyi zihinsel süreçlerden geçirirken, kendi öğrenme yaşantılarını
oluştururlar.

      Tümevarım akıl yürütme yoluyla öğrenmeyi sağlayan bu yaklaşımda esas örneklerden
kurallara ve genellemelere ulaşma süreci kullanılır. Sonuçta kural ya da bilgi
yapısını keşfeden öğrencidir.
 
YAPILANDIRMAICILIĞIN GENEL  ÖZELLİKLERİ
Bilgileri öğretmez,sadece vurgular.
Öğrenci insiyatifini kullanmayı ve özerklik oluşturmayı öğrenir,buna cesaretlenir.
Bir süreç gibi düşünmeyi öğrenirler,
Öğrencileri araştırma yapmak için cesaretlendirir,
Öğrenmede deneyimin de yer aldığını belirtir,
Öğrencilerin doğal ve meraklı olmalarını sağlar,
Öğrencilerin mantıksal modelleri hesaba katılır,
Öğrenme biçimlenirken;anlayış ve performans vurgulanır,
Yaratıcılık ve çözümlemeyi esas alır,
Öğrencilerin,öğretmenlerle iletişim içersinde bulunmalarını cesaretlendirir
Birlikte öğrenmeyi destekler,
Öğrencini  çalışmalarını ve düşüncelerini hesaba katar.
Öğrencileri özgün deneyimlerinin sonucu olarak yeni fikir ve anlayış kazanmalarına
olanak sağlar.
KURAM İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER
BRUNER, BİLİŞSEL GELİŞİMİ 3 AŞAMAYA AYIRMIŞTIR


1- Eylemsel
dönem   
2- İmgesel
dönem
              3- Sembolik
                 dönem
EYLEMSEL DÖNEM: Çocuk bu dönemde çevreyi eylemlerle
anlar;çevresindeki nesnelerle ilgili yaşantıyı onlara dokunarak,
vurarak,ısırarak,hareket ettirerek kazanır. Onlar için nesneler bazı eylemler
yaptıkları şeylerdir. Örneğin; kaşık, yemek yediği ; bisiklet, bindiği birer
nesnedir.

İMGESEL DÖNEM:
Bu dönemde bilgi, imgelerle
taşınmaktadır. Görsel bellek gelişmiştir. Herhangi bir nesneyi, olayı görmeden
de resmedebilirler. Örneğin; bir ev resmini göremeden çizebilir.

SEMBOLİK DÖNEM:
Bu dönemde etkinlik ya da algının
anlamını açıklayan sembolleri kullanır. Dil, mantık, matematik, müzik vb.
alanların sembollerini kullanarak iletişim kurabilirler.

BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETİMİN AMACI
Öğrencilerin konunun yapısını keşfetmelerini sağlayacak problem durumlarını vererek
     öğrencinin bilişsel gelişimini sağlamaktır. 
Yapı, bir konu hakkındaki fikirler, kavramlar ve bunların arasındaki ilişkilerdir.

  • Öğrencinin bu
         yapıyı öğrenmesi tümevarım yönteminin kullanılması ile sağlanmaktadır.

  • Bu yöntemin
         kullanılmasında öğrencinin etkin olmasına önem verilir.

  • Bu amaçla
         öğretmenin görevi;

  • bu yöntemin
         uygulanabileceği konuyu seçmek ve

  • öğrencilere buluş
         yapmalarına fırsat verecek şekilde öğretim ortamını düzenlemektir.



Bruner, buluş yoluyla öğretimin öğrencilerin zihinsel gelişmişlik
düzeylerine göre üç şekilde uygulanabileceğini savunur. Bunlar;


1-
Bağımlı buluş yoluyla öğretim


2-
Yarı serbest buluş yoluyla öğretim


3-
Serbest buluş yoluyla öğretim


Bağımlı Buluş Yoluyla Öğretim


Bu öğretimde öğretmen, problem ve
çözüm için uygulanacak metotları verir fakat çözümü öğrenciye bırakır.


Yarı Serbest Buluş Yoluyla
Öğretim


 Bu öğretimde öğretmen, sadece problem durumunu
ortaya koyar, çözüm için kullanılacak yöntemleri ve çözümü öğrencilere bırakır.


Serbest Buluş Yoluyla Öğretim


Öğretmen ne problemin belirlenmesine
ne de çözüm için kullanılacak metotlara ve çözüme katkıda bulunur.Problemi,
çözüm yollarını ve çözümü bulma öğrenciye bırakılmıştır.


 


KURAMIN İLKELERİ


BRUNER’İN ÖĞRENME TEORİSİNİN
DÖRT TEMELİ


1) Öğrencinin öğrenmeye hazır
oluşu



  • Bruner’in öğrenme teorisine “buluş yoluyla (keşfederek) öğrenme”
         de denmektedir. Her çocuğun içinde bir öğrenme arzusu veya güdüsü (merak)
         vardır.

  • Öğrencinin keşfederek öğrenebilmesi için önce onu öğrenmeye
         ihtiyaç duyacağı durumlar içine sokmalıdır.

  • Bu noktada ona yapılandırılmış bilgilerle ve araştırma
         metodlarıyla destek ve rehber olmalıdır.



2) Yapılandırılmış ve
öğrencinin kolayca alabileceği (öğreneceği) bilgiler



  • Öğrenmenin başarılı olabilmesi için, konuların daha önce bilinen
         temel kavram ve ilkelere dayandırılması, bir bütün olarak yapılandırılması
         gerekir.

  • Öğretilecek konular, öğrencilerin seviyesine göre
         yapılandırılmalıdır. Öğrenmeyi zorlaştırmamak gerekir.

  • Öğrenilen şeylerin insan zihninde yapıya yerleştirilmesi ve
         düşünme sisteminin içinde kullanılması gerekir.

  • Yapılandırılmış bilginin öğrenciye sunulması sırasında
         sadeleştirme, yeni durumlara genelleme, bilginin değişik şekillerde
         işlenmesini geliştirme gibi yollardan faydalanmalıdır.



3) Öğrenilecek malzemenin
etkili bir şekilde ardışık olarak sunulması



  • Öğretilecek bilgiler, çocuğun zihinsel gelişimine uygun
         olarak sıralanmalıdır. Öğretimde
         kullanılacak araç-gereçler de ona göre sıralanmalıdır. Kolaydan zora,
         basitten karmaşığa, somuttan soyuta.



4) Öğrenmede pekiştireçler
kullanımalıdır



  • Öğrenmede başarının sağlanmasında pekiştirme önemlidir; ancak
         bunun zamanlaması da çok önemlidir. Pekiştirme güdüleme amaçlı olmalı,
         esas hedefin öğrencinin öğrenme isteğinin içten gelmesini sağlamak olduğu
         unutulmamalıdır.

  • Öğretim,
         öğrencinin bildikleriyle geleceği doğru tahmin etmesine ve bilimi
         ilerletme, bilgideki boşlukları doldurmasına yarayacak şekilde
         biçimlendirilmelidir.
KURAMIN KAPSAMI/UYGULAMASI


BULUŞ
YÖNTEMİNİN UYGULANMASI


Uygulama esnasında aşağıdaki
ilkeler oldukça önem taşır



  • Öğretmen yetenekli ve esnek olmalı,

  • Aynı zamanda da konuyu çok iyi bilmelidir.

  • Öğretmen sabırlı olmalıdır. Çünkü keşfetme yoluyla öğrenme aceleye
         getirilemez. Böyle bir öğrenme genellikle umutsuzluğa yol açacak derecede
         yavaştır, fakat öğrencinin bir anlama düzeyine girişmesini amaç edinmek
         beklemeye, sabır gösterme­ye değer.

  • Öğrencilerin sürekli desteklenmesi gerekir. Burada öğretmenin
         yardımı, desteği, rehberliği önem­lidir.

  • Öğretmenin vereceği destek, çocuğa ve öğrenciye güven verir.

  • Öğrenciyi harekete geçirmede diğer önemli bir husus, araştırma ve
         keşfetme çabalarının yönünün belirlenmesidir. Öğrenci, amacı bilmeli ve
         çözüm yöntemlerinin amaca uygun olup olmadığını bilmelidir.

  • Öğretmen öğrencilere seçenekler sunmalı, değişik yaklaşımlar
         geliştirmek için yaşantılar sağlamalıdır.


Düşünmeyi sağlayacak sorular
sormak için doğru soru sorma stratejileri olarak şunlar önerilmektedir;
 
 

Strateji 1  


Evet Ama Neden?


Öğrencilere bir cevabın neden doğru olduğunu sorun.


Örnek: 6x (9 -
4) = 30 cevabı neden doğrudur?


Kristof Kolomb Amerikayı keşfettiği için neden meşhur olmuştur?


Her iki soruda temel bilgilerin bilinmesinin yanı sıra 
sorular bu bilgilerin kullanılmasını gerektirir. 



Strateji 2    


Faydası Nedir?


Bilginin kullanılmasına odaklanmış sorular sorun.


Örnek:
Bitkilerin büyümesi üzerinde ışığın etkisini bilmemizin faydası nedir?


Öğrenciler bitkileri nereye dikeceğimize veya hangi bitkilerin
ışığın gelişine göre daha uygun olduğuna karar  verebilmemiz için gibi
cevaplar verebilirler.


“Neden” sorularının bir başka yararı da, öğrencilerin kısa süre
sonra sadece cevap vermenin dışında kendi kendilerine soru sormalarını da
sağlar. 


 


Strateji 3


Şimdi Fark Nedir?


Bir yeniliğin veya değişimin uygulanmasıyla ilgili sorular
sorun. 


Uyarlamak. Bir fikri farklı bir biçime çevirerek sorun.


Örnek: Bazı
hayvanlar gibi insanlar da kış uykusuna yatsalardı neler olurdu?


Değiştirmek


Bir olay, Bir öyküyü vb.  Biraz değiştirerek sorun.


Örnek: Eğer
Hansel ve Gratel ormanda yanlarına bir harita almış olsalardı neler olurdu?


Yerine Geçirmek


Bir şeyi bir başka şeyin yerine geçirerek sorun.


Örnek: Ekmeğin
arasına elma koyarak tost yaparsak tadı nasıl
olur?                 
Büyütmek.


Bir  konuyu  eklemeler yaparak,çoğaltarak genişleterek
sorun.


Örnek: Newton’un
dördüncü yasası ne olacaktı?


Yeniden Düzenlemek.


Sıralamaları değiştirerek sorun.


Örnek: A harfi
en son Z harfi ilk harf olsaydı alfabedeki sıralama nasıl
olurdu?       Ters Çevirmek.


Olayları tam tersinden sorun.


Örnek: Sabah
yatıp akşam kalkarsak neler olur? 


 


Strateji 4  


Doğru, Yanlış veya Hiçbiri? 


Ezberlenmiş bilgi ile cevaplandırılan sorular arkasından neden bu
şekilde olduğunu sorun


Örnek:
Türkiye’de kaç ilin olduğunu sorduktan sonra illerin neden 1,2,3, gibi sayılar
ile adlandırılmayıp ta her birine ayrı isim verildiğini sorun. 


 


Strateji 5  


Nedir? Yerine Neden? 


Öğrencileri dikkatli bir analize yönelten birden fazla doğru
cevabı olan sorular sorun. Bu strateji öğrencilere temel becerilerin
kazandırılmasında etkilidir.


Örnek: Sıfatın
tanımını yaptırmak yerine bir cümle içerisinde uygun yerdeki boşluğun bir
kelime ile doldurulmasını isteyin ve neden bu kelimeyi kullandığını
sorun. 


 


Strateji 6


Benzer veya Farklı 


Kavramları, olguları, olayları değerlendirerek karşılaştırmayı
gerektiren sorular sorun.


Örnek: Atatürk
ile Fatih Sultan Mehmet’in yaptıklarının benzerliklerini ve farklılıklarını
sorun. 


 


Strateji 7


Sıra dışı Bağlantılar 


Sıra dışı ve yaratıcı fikirler gerektiren sorular sorun.


Örnek:
Kavramları öğretirken bunların alışılagelmiş eylemler ve alışkanlıklar ile
bağlantısının dışında kullanımını isteyin. 


 


KURAMIN ÖRNEĞİ


BULUŞ YÖNTEMİNİN SATRANÇ
ÖĞRETİMİNDE UYGULANMASINA ÖRNEK


Vezir matının buluş yolu ile anlatımı

Vezir matının bu yöntem ile anlatılabilmesi için öğrencinin bazı temel
bilgileri öğrenmiş olması gerekir. Bu nedenle vezir matı ilk ele alınacak
konulardan biri olmamalıdır.


Vezir
matı için gerekli temel bilgiler:


1.      Vezirin hareketi


2.      Şahın hareketi


3.      Şah çekme


4.      Mat yapma


5.      Vezir matının tahtanın kenarında gerçekleşebileceğini bilmelidir.


Vezir
matının buluş yolu ile anlatımı ancak bu temel verilerin öğretilmesinden sonra
olasıdır.


1.  


§   Bu bilgilerin verilmesinden sonra öğretmen konumu panoya
yerleştirir.


§   Öğrenciler tahta üzerinde konumu oluştururlar.


§   Öğretmen vezir ile mat
yapmak için nasıl oynaması gerektiği sorar.


§   Öğrenciler kendi bilgilerine göre mat yapmaya çalışırlar.

Öğretmen birkaç dakika bekledikten sonra hangi hamlenin yapılması gerektiğini, bunun nedenini sorar.


§   Ne yapılması gerektiği konusunda ipucu verebilir.

Mat yapmasını başaran öğrenciye pekiştireç verir.


§   Öğretmen daha sonra bu matı kendisi yaparak öğrenmeyi daha
kalıcı kılar.


§   Bu arada gerekli açıklamaları yapar.


§   Buluş yöntemi ile öğrenme modeli problem çözme becerilerinin
geliştirilmesi için uygun bir modeldir.


§   Bu modelde doğuştan var olan merak ve başarma gibi iç
motivasyonlardan yararlanılması önerilir.


§   Bu öğretme modelinde iç motivasyon sağlayan bu etkenlerden
yararlanılır.


 


KÜTLE-
ÖZKÜTLE- HACİM İLİŞKİSİNİN BULUŞ YÖNTEMİ İLE ANLATILMASI


·        
Geometrik biçimli cisimlerin özkütlelerini ölçmek, özkütlelerin
madde miktarına bağlı olup olmadığını
araştırmak.       

Araç-Gereçler: Eşit kollu terazi, tartım takımı, aynı madden yapılmış değişik
boyutta iki küp, cetvel.


Bilimsel süreç becerisi düşük olan öğrenciler için uygulama
yaptığımızda problemin çözümü için uygulanacak metotları vererek çözümü
öğrenciye bırakıyoruz.


İşlem Yolu:




 
 
 
 
 


 
 
 
 
 


 
 
 
 
 


 
 

 

 
Boyut

 

 
Kütle

 

 
Hacim

 

 
d=m/v

 

 
1.Küp

 

 
a

 

 
m1

 

 
V1=a³

 

 
m1/a³

 

 
2.Küp

 

 
a

 

 
m2

 

 
V2=a³

 

 
m2 /a³

 


 


Deneyde izlenecek yol


Küp boyutlarını tabloya yazınız


Küplerin hacim formüllerinden faydalanarak, hacimlerini
hesaplayınız


Bu küplerin kütlelerini ayrı ayrı eşit kollu terazi ile ölçünüz.
Özkütle eşitliğinden faydalanarak küplerin özkütlelerini hesaplayınız.


Soru: Cismin
hacmi büyüdükçe kütlesi büyür mü?

Soru: Aynı tür maddeler için
özkütle, madde miktarına bağlı mıdır?


Soruların cevaplanması ile öğrenci
kütle- özkütle- hacim arasındaki ilişkiyi kendi bilişsel süreçleri ile
algılayacaktır. Cevaplara ulaşmak için varolan bilgilerini yani formülleri
kullanacak ve bu formüllerden yola çıkarak mantık yürüterek aradaki ilişkileri
kavrayacaktır.


 


KAYNAKÇA






















Örnek Sokak 1a, 12345 Örnekşehir
0.535 607 5459