İRFAN GEZER
BİYOGRAFİ NEDİR? Genel bir anlatımla, bir kimsenin yaşamını konu alan yazıların tümüne denir.
Yaşayışları ve yaptıklarıyla ün kazanmış önemli kişilerin hayatlarını belgelere dayalı olarak inceleyen eserlere “biyografi” denir.
Biyografi; toplumların çeşitli alanlardaki gelişim ve değişiminde önemli roller üstlenmiş olan kişilerin,
yetişme tarzları,yaşadıkları olaylar, bu olaylardaki lider veya grup üyesi olarak etkinlikleri fikir, duygu ve hayal dünyaları, eserlerinin ele alınıp anlatıldığı bir yazılı anlatım türü olarak kabul edilir.
İYİ BİR BİYOGRAFİ NASIL OLMALI
Tarafsız bir gözle (objektif) hazırlanmalı,
Belgelere dayalı olmalı,
Biyografisi ele alınan kişinin çevresi, yaşadığı olaylar, beslendiği kaynaklar birinci elden tespit edilmeli,
Yararlanılan kaynakların, belgelerin doğru ve eksiksiz olmalı.
Tarihi gerçeklerle örtüşmeli,
Tarih Öğretiminde Biyografi
Biyografi öğretimi tarih incelemelerinde genellikle önerilen bir yöntemdir.
Tarihte büyük insanlar kuramından ilham alanlar, tarih derslerinde biyografilere büyük önem verilmesi gerektiğini düşünürler.
Çocukluk ve gençlik kahramanlığa saygı dönemidir. Çocuklar ve gençler, büyük insanların hayatını taklit etmekten zevk alırlar.
“İnsanın bu dünyada yaptığı şeylerin tarihi, gerçekte büyük adamların yaptığı şeylerin tarihidir.”
İngiliz tarihçi Caryle
Liderlerin, kahramanların, sanatçıların ve bilim insanlarının biyografilerinin kullanılması, soyut ve anlaşılamayan olayları somutlaştırır.
Bir dönemin tarihi olayları ne kadar mantıksal bir şekilde düzenlenmiş olursa olsun, çocuklar; olayları, bir kişinin hayatı kadar gerçek ve somut olarak göremezler.
Önemli kişilerin hayatları anlatıldıkça, bir dönemin yaşam tarzı, âdetleri, özellikleri ve ruhu adeta çocukların gözünde yaşatılmış olur.
Liderler çok defa bir dönemin temsilcisidirler. Kişiliklerinde bir milletin bütün ümitlerini, ideallerini ve fedakârlıklarını temsil ederler.
Bir kişinin hayatı, maceraları, yaptıkları çocukları daima ilgilendirir.
Derslerde kullanılacak Biyografilerin Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Biyografiler öğrenci seviyesine uygun bir tarzda olmalıdır.
Biyografiler öğrencilerin ihtiyaç ve beklentilerine cevap verebilecek nitelikte, kazanımlara uygun olmalıdır.
Biyografiler seçilirken yazım dilinin sade, basit ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
Biyografi içindeki kavram ve ifadelerin Türkçe olmasına dikkat edilmelidir.
Biyografiler seçilirken özellikle küçük sınıflar için hikâyeci bir anlatım tarzı benimsenmelidir.
Biyografiler görsel ve işitsel materyallerle desteklenmelidir.
Biyografi içinde bölümler arası bağlantılara dikkat edilmeli ve kronolojik bir düzen takip edilmelidir.
Biyografilerdeki, bölümlerin fazla uzun olmamasına ve öğrencinin öğrenimini kolaylaştırıcı bir tarzda hazırlanmasına dikkat edilmelidir.
Biyografilerin özellikle dramatizasyon, çalışma kâğıtları, zihin oyunları v.b. analitik ve bütünsel öğrenme tekniklerine imkân verebilecek şekilde tasarlanmasına özen gösterilmelidir.
BİYOGRAFİ KULLANIMINDA ÖN HAZIRLIK
Kullanacağınız biyografiyi tespit ederek kullanılabilir şekilde düzenleyiniz.
Dersin konusuna ve biyografiye yönelik çalışma kağıdı hazırlayınız.
Bir ders öncesinden öğrencilerinizden biyografisini kullanacağınız kişi, yaşadığı dönem ve devlet, hakkında araştırma yapmalarını isteyiniz.
Ders işlenişi
Öğrencilerinizden dağıtığınız çalışma kâğıtlarını doldururken bilgi yaprağından (biyografi) yararlanmalarını sağlayınız.
Etkinliği yaparken güncel haritalardan, görsel malzeme, tarih atlaslarından ve filmlerden yararlanınız.
Biyografi ile ders işlerken kazandırmayı düşündüğünüz bilgilere vurgular yapınız.
Çevrelerinde biyografisini verdiğiniz kişinin adını taşıyan kütüphane, okul vb. varsa bunları araştırmalarını isteyiniz. Varsa bunun sebebi üzerinde durunuz.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
GENÇTÜRK, Mustafa. Tarih öğretiminde biyografi kullanımı. Gazi Üniversitesi: Ankara, 2005
ER, Harun. Sosyal Bilgiler dersinde biyografi öğretimi :"Atatürk'ün hayatı" metni
Gazi Üniversitesi: Ankara, 2005
DEMİRCİOĞLU, İsmail Hakkı,(2003).Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara:Anı Yayıncılık.
