TARİHTE İLKLER
*İlk kullanılan takvim Oniki hayvanlı Türk takvimidir.

*İİlk Türkiye ismi coğrafi terim olarak 6. yüzyılda BizanslIlar Orta Asya için kullanmışlardır.

*İlk boylar federasyonunu İskitler(Sakalar) kurmuştur.

*İlk bilinen Türk devleti Asya Hun Devleti’dir.

*İlk başkent Ötüken’dir.

*İlk bilinen Türk hükümdarı Teoman’dır.

*İlk kez Türk ismini devlet ismi olarak kullananlar Göktürklerdir.

*İlk Türk alfabesi Orhun ( Göktürk) alfabesidir.

*İlk Türk yazıtları Kırgızlara ait Yenisey Yazıtları’ ilk yazılı belgeleri Orhun Kitabeleri’dır.

*Ilk matbaayı kullanan Uygurlar’dır.

*İlk kez Türk siyasi birliğin sağlayan devlet Asya Hunları, ilk hükümdar Mete’dir.

*İlk kez Avrupa’da devlet kuranlar Avrupa Hunları’dır.

*İlk kez yerleşik hayat geçen Türkler Uygurlar’dır.

*İlk kez İstanbul’u kuşatanlar Avarlardır.

*İlk devlet teşkilatını ve orduda onluk düzeni kuran Asya Hun hükümdarı Mete’dir.

*İlk kez din değiştiren Türkler Uygurlardır. Mani ve Buda dinlerini benimserler.

 

 

TÜRK İSLAM TARIHI’NDE;

*İlk Türk- İslam vakfı Karhanlı Ebu İshak İbrahim’e aittir.

*Türk-İslam edebiyatının ilk yazılı örneği Yusuf Haz Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig’dir.

*İlk Türk dünyası haritasını Divan-ı Lügatit Türk’te Kaşgarlı Mahmut çizmiştir.

*Büyük Selçuklularda ilk divanı Melikşah devrinde Nizamülmülk kurmuştur.

*İlk kez Türk-Arap yakınlaşması,Talas Savaşı’nda Çinlilere karşı Türk-Arap işbirliğiyle başlamıştır.

*İlk Müslüman-Oğuz devleti Büyük Selçuklu Devleti’dir.(1040-1157)

*İlk kez İslam dünyasının siyasi liderliği ve koruyuculuğu Tuğrul Bey zamanında Türklere geçmiştir.

*İlk büyük medrese Selçuklularda Alparslan döneminde yapımına başlanan Melikşah döneminde Vezir

*Nizamülmülk’ün açtığı Nizamiye Medresesi’dir.

*İlk kez Moğolları yenen ve ilerleyişlerini durduranlar Memlüklerdir.

*İlk kez Türklerin kitleler halinde İslamiyet’e girişi Talas Savaşı sonrasındadır.

*İlk Türk-İslam sentezini yapanlar Karahanlılardır.

*İlk kez Çin dışında kağıt üretimi Talas Savaşı sonrasında Semerkant’ta yapılmıştır.

*Mısır’da kurulan ilk Türk devletleri Tolunoğulları (868-905) ve İhşitlerdir. (935-969)

*İlk kez sultan ünvanını kullanan Gazneli Mahmut’tur.

*Türk mimarisinde kervansaraylar (ribat) ilk kez Karahanlılar tarafından kurulmuştur. (Ribat-ı Melik)

*Büyük Selçuklular’da ilk medrese, Tuğrul Bey tarafından Nişabur’da kuruldu.

*İkta sistemini ilk kez Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk kurdu.

*İlk Müslüman- Türk Boyları Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır.

*Selçuklularda hassa ordusu ilk kez Tuğrul Bey tarafından kurulmuştur.

*İlk Türkçe-Arapça ansiklopedik eser Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati-t Türk’tür.

*İlk tasavvufi eser Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmeti’dir.

*İlk kez Moğol siyasi birliğini sağlayan Cengiz Han’dır. (Timuçin) (1206)

*İlk Türk-Moğol devletleri, Çağatay, Altınordu, İlhanlı devletleridir.

TÜRKİYE TARİHİ’NDE;

*İlk kez Anadolu’ya akında bulunan Türkler Hunlar ve Sabirlerdır.

*İlk kez Anadolu’da Türkçe’yi resmi dil ilan eden Karamanoğlu Mehmet Bey’dir.

*Anadolu’da ilk medrese Danişmentlilerin açtığı Niksar Yağıbasan Medreseleri’dir.

*Anadolu’da ilk darüşşifa Anadolu Selçukluları devrindeki Kayseri Gevher Nesibe Sultan*Şifahanesi’dir.

*Anadolu’daki ilk külliye Mengüceklilerin yaptığı Divriği Külliyesi’dir.

*Anadolu Selçukluları’nın ilk medresesi Kayseri Koca Hasan Medresesi’dir.

*Anadolu’nun kapısı ilk kez 1071 Malazgirt Savaşı ile açılır.

*Anadolu Selçuklu Devleti’nin ilk başkenti Iznik’tir.

*Bizans,Türkleri Anadolu’dan atamayacağını ilk Miryokefalon Savaşı’nda anlamıştır.

*Anadolu Selçuklularının ilk tersanesini Izzeddin Keykavus Sinop’ta yaptırır.

*Anadolu Selçuklularında ilk altın parayı Alaaddin Keykubat bastırır.

*Anadolu Türk siyasi birliğini ilk defa I.Mesut sağlar.

*İlk kez Müslümanların Anadolu akınları Abbasiler döneminde yapılmıştır.

*İlk kez Selçukluların Anadolu akınlarını Çağrı Bey yapar.

*İlk Selçuklu-Bizans savaşı Pasinler Savaşı’dır. (1048)

*Anadolu’da kurulan ilk beylik Saltuklulardır.(Erzurum) Diğerleri Mengücekliler (Erzincan),*Danişmentliler

*(Sivas), Artuklular (Güneydoğu Anadolu), Çaka Beyliği’dir. (İzmir)

*İlk Türk denizci beyliği Çaka Beyliği’dir.

*İlk kez Haçlıların Anadolu’ya gelişi I. Kılıçaraslan (1095-1096) dönemindedir.

*İlk deniz aşırı seferi I. Alaaddin Keykubat Kırım’a yapar. (Suğdak Seferi)

*İlk Türk denizcilik faaliyetleri coğrafi konumdan dolayı Anadolu’da başlamıştır.

*İlk kez Anadolu’ya Türkiye denmesi Miryakefalon Savaşı sonrasındadır. (1176)

*Anadolu’da çıkan ilk dini nitelikli isyan Anadolu Seçukluları dönemindeki Baba İshak İsyanı’dır. (1240)

 

OSMANLI KURULUŞ DÖNEMİ’NDE;

*İlk kez aşiretten beyliğe geçiş Osman Bey dönemindedir.

*İlk tersane İznik’te Orhan Bey döneminde kurulur.

*İlk denizcilik ve donanma faaliyetleri Orhan Bey döneminde Karesioğulları’nın alınmasıyla başlar.

*(Karesioğullarının donanması Osmanlı donanmasının temelini oluşturur.)

*İlk bakır para Osman Bey, ilk gümüş para Orhan Bey döneminde bastırılır.

*İlk kez Rumeli’ye geçiş Orhan Bey döneminde Gelibolu yarımadasındaki Çimpe Kalesi’nin alınmasıyla başlar.(1353)

*İlk Haçlı-Osmanlı savaşı Sırpsındığı Savaşı’dır. (1364)

*İlk mali düzenlemeler I.Murat döneminde yapılmıştır.

*İlk dirlik sistemi I. Murat döneminde oluşturulmuştur.

*İlk kez devşirme ve pençik sistemi I. Murat zamanında kurulur.

*İlk kez Yeniçeri Ocağı I. Murat döneminde kurulmuştur.

*İlk kez Rumeli Beylerbeyliği ve Kazaskerliği, I. Murat döneminde oluşturulur.

*İlk kez Anadolu Beylerbeyliği ve Kazaskerliği, Yıldırım Bayezit zamanında oluşturulur.

*İlk saray yaşantısı Yıldırım Bayezit zamanında başlar.

*İlk Osmanlı-Karamanoğulları mücadelesi I. Murat döneminde yapılmıştır.

*İlk meydan savaşı I. Kosova Savaşı’dır. (1389)

*İlk kez top I. Kosova Savaşı’nda kullanılır.

*İlk kez beylikten devlete geçiş Orhan Bey dönemindedir.

*İlk kez Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetleri Orhan Bey devrinde başlar.

*İlk Osmanlı-Bizans (tekfurlarla) savaşı Koyunhisar Savaşı’dır.

*İlk Osmanlı başkentleri Bilecik (Osman Bey zamanında), Bursa (Orhan Bey zamanında) ve Edirne’dir. (I. Murat zamanında)

*İlk Osmanlı Devleti’ne bağlanan beylik Orhan Bey devrinde (1345) Karesioğulları’dır.

*İlk divan teşkilatı ve vezirlik makamı Orhan Bey döneminde kurulur.

*İlk düzenli ordu (yaya-müsellem) Orhan bey döneminde kurulur.

*İlk medrese Orhan Bey döneminde İznik’te açılır. (Orhaniye Medresesi) İlk müderris (öğretim görevlisi) Davud-i Kayseri’dir.*İlk adli teşkilatlanma Orhan Bey dönemindedir.

*İlk kez Anadolu siyasi birliğini sağlayan Yıldırım Bayezit’tir.

*İlk kez İstanbul’u kuşatan Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezit’tir.

*İlk kez Osmanlı Devleti’ni yıkmaya yönelik dini-siyasi ayaklanma Kuruluş devrinde Şeyh Bedrettin İsyanı’dır.

*İlk deniz savaşı Çelebi Mehmet döneminde yenilgimizle sonuçlanan 1416-1421 Osmanlı-Venedik Çalıbey Deniz Savaşı’dır.

*İlk Osmanlı-Bizans antlaşması Yıldırım Bayezit döneminde yapılır.

*İlk Osmanlı- Haçlı (Macar) antlaşması II. Murat dönemindeki 1444 Edirne-Segedin Antlaşması’dır.

*İlk kez Osmanlıların Balkan hakimiyetinin kesinleşmesi II. Kosova Savaşı’dır.

OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ’NDE;

*İlk kez devletten imparatorluğa Fatih döneminde İstanbul’un alınmasıyla geçilir.

*İlk kez Fatih döneminde Kırım’ın alınmasıyla Fatih devrinde Karadeniz Türk gölü haline gelir.

*İlk kez halife unvanı alan padişah Yavuz Sultan Selim’dir.

*İlk kez Anadolu’da köylü-halk isyanı Yavuz döneminde Yozgat’ta Bozoklu Celal çıkarmıştır. (Bundan

*dolayı bu isyandan sonra Anadolu’da çıkan isyanlara Celali İsyanları denmiştir. )

*İlk Osmanlı-İran resmi antlaşması Kanuni dönemindeki Amasya Antlaşması’dır.

*İlk Osmanlı-Avusturya antlaşması Kanuni döneminde imzalanan İstanbul (İbrahim Paşa) Antlaşması’dır.

*İlk kez Akdeniz’de Türk üstünlüğü Preveze Deniz Savaşı’yla (1538) başlar. Akdeniz Türk gölü haline gelir.

*İlk kez Hint seferleri Kanuni döneminde başlar. (II. Selim döneminde devam eder.)

*İlk kez ordunun başında sefere çıkmayan hükümdar II. Selim’dir.

*İlk kez Süveyş Kanalı Projesi’ni Sokulu Mehmet Paşa ortaya atar. (1869 da Fransızlar tarafından açılır.)

*İlk cülus bahşişi Fatihin tahta çıkışı esnasında dağıtılır.

*İlk kez İtalya’ya sefer düzenleyen Fatih’tir. (1480 – Otranto Seferi)

*İlk kez Ege Denizi’nde fetih hareketlerine başlayan Fatih’tir.

*İlk kez Rönesans’tan etkilenen padişah Fatih’tir. (İtalyan ressam Bellini’ye resmini yaptırır.)

*İlk altın parayı Fatih bastırır. (Sultani)

*İlk ticari imtiyazlar Venediklilere Fatih zamanında verilir.

*İlk kez yabancılara İstanbul’da yabancılara elçi bulundurma hakkı Venediklilere verilir. (Venedik elçisine Balyos denir.)

 

 

 

OSMANLI DURAKLAMA DÖNEMI’NDE;

*İlk kez sarayı halka açan padişah II.Osman’dır.

*İlk kez Batıda büyük çapta toprak kaybedilen antlaşma Karlofça Antlaşması’dır.

*Devletin duraklamasının nedenlerini ilk araştıran IV. Murat, ilk rapor Koçi Bey Risalesi’dir.

*İlk kez denk bütçe çalışmasını yapan Tarhuncu Ahmet Paşa’dır.

*İlk kez şartlı olarak göreve gelen sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’dır.

*İlk kez başkenti Anadolu’ya taşıma fikri II. Osman’a aittir.

*İlk kez veraset sistemi I. Ahmet zamanında düzene konur. Taht kavgalarını önlemek için hanedanın en

*yaşlı ve olgununun başa geçmesi kararlaştırılır. ( Ekber ve Erşat sistemi)

*İlk kez orduda bozulmayı gören, Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmak istediği için Yeniçerilerce öldürülen padişah II.Osman’dır.

*Osmanlıların kaybettiği ilk beylik Erdel Beyliği’dir.

*Günümüzdeki Türkiye – İran sınırı ilk defa Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla çizilmiştir.

*Osmanlı Devleti’nde ilk ıslahat hareketleri Duraklama Devri’nde başlamıştır

OSMANLI GERİLEME DÖNEMİ’NDE;

*İlk kez Avrupa’nın üstünlüğünün kabul edildiği antlaşma Avusturya’yla yapılan Karlofça Antlaşması’dır.

*İlk kez Avrupa’nın üstünlüğünün kabule dildiği dönem Lale Devri’dir.

*İlk Batıdan askeri uzmanlar I.Mahmut döneminde getirilir. (Kont de Boneval)

*İlk Osmanlı-Fransız mücadelesi Napolyon’un Mısırı işgali ve Akka Kalesinde Cezzar Ahmet Paşa’nın Napolyon’u yenilgiye uğratmasıdır.

*İlk kez esham (iç borçlanma) sistemini başlatan III.Mustafa’dır.

*İlk kez ulufe alım satımını yasaklayan I. Abdülhamit’tir.

*İlk kez yabancı dil eğitimi III. Mustafa döneminde başlar. (Deniz Mühendishanesi’nde Fransızca öğretilir.)

*Rusya, ilk defa Boğazlardan geçme hakkına Küçük kaynarca Antlaşması ile sahip olmuştur

*İlk mühendis okulu Kara Mühendishanesi I.Mahmut zamanında kurulmuştur.

*Avrupa orduları örnek alınarak kurulan ilk ordu Nizam-ı Cedit’tir (III. Selim).

*Matbaa-ı Amire adı verilen ilk devlet matbaası III. Selim döneminde kurulmuştur

*İlk Osmanı-Rusya ittifakı 1724′te İstanbul Antlaşmasında İran’ı paylaşmak için gerçekleşir.

*İlk çiçek aşısı Lale Devri’nde yapılır.

*İlk itfaiye (Tulumbacılar Ocağı) teşkilatı Lale devrinde oluşturulur.

*İlk matbaa 1727′de Lale Devrinde İbrahim Müteferrika tarafından kurulur.

*İlk basılan eser Vankulu Sözlüğü’dür.

*İlk kez Avrupa (Barok-Rokoko) tarzı mimarinin benimsenmesi Lale Devrindedir.

*İlk kez Rusya İstanbul’da elçi bulundurma hakkını 1700-İstanbul Antlaşması’nda almıştır.

*İlk kez Osmanlı Devleti savaş tazminatını Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Rusya’ya verir. (1774)

*İlk kez Rusya’ya kapitülasyonlar Küçük Kaynarca Antlaşmasında verilir. (1774)

*İlk kez halifenin dini gücünden Küçük Kaynarca Antlaşması’nda yararlanılır. (Kırım bağımsız olacak fakat halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı olacak.)

*İlk kez Ruslara Ortodoksların koruyuculuğu hakkı Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla verilir. (1774)

*Osmanlı Devleti’nin Avrupa karşısında üstünlüğünü kaybettiği ilk savaş II. Viyana Kuşatması’dır.

*İlk kez bir İslam toprağının Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla elden çıkar. (Kırım)

*İlk kez Avrupa’da geçici elçilikler Lale Devri’nde sürekli elçilikler ise III.Selim devrinde açılır. (Avrupa’nın üstünlüğünün kabul edildiğinin göstergesi)

*İlk geçici elçi Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi, ilk sürekli elçimiz Yusuf Agah Efendi’dir.

 

OSMANLI DAĞILMA DÖNEMİ’NDE;

*Milliyetçilik akımının sonucunda ilk isyan eden azınlık Sırplardır.

*Bağımsızlığını kazanan ilk azınlık Yunanlılardır.

*İlk kez dış borç 1854′te Kırım Savaşı esnasında İngiltere’den alınır.

*Kuzey Afrika’da kaybedilen ilk toprak parçası Fransa’nın sömürgecilik faaliyetleri sonucu işgal ettiği Cezayir’dir.

* İlk kez Boğazlar, Hünkar İskelesi Antlaşması’yla uluslar arası sorun haline gelir.

* İlk kez Mısır sorunu, Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyan etmesiyle ortaya çıkar, Kütahya Antlaşması’yla ilk kez uluslar arası sorun haline gelir. (1833)

*İlk kez yurtdışı gezisine çıkan padişah Abdülaziz’dir.

*İlk kez parlamenter sisteme I. Meşrutiyet’le geçilir. (Meclis-i Mebusan’ın açılması)

*İlk kez halk I.Meşrutiyet’le yönetime katılır.

*İlk kez Tanzimat Fermanı’yla Osmanlı uluslarının eşitliği vurgulanır. (Osmanlıcılık)

*Osmanlı Devleti’ni yıkılıştan kurtarmak için ortaya atılan ilk fikir akımı Osmanlıcılıktır.

*Aydınların kurduğu ilk cemiyet Genç Osmanlılar Cemiyeti’dir. (1860)

*İlk yazılı Türk anayasası I.Meşrutiyet’te ilan edilen Kanun-i Esasi’dir.

*İlk kez meclis üstünlüğü ilkesi II. Meşrutiyet’te vurgulanır.

*İlk kez çok partili hayat II. Meşrutiyet’le başlar.

*İlk kez mevcut rejimi (meşrutiyeti) yıkmaya yönelik çıkan isyan 31 Mart Vakası’dır.

*İlk kez ordunun yenilikleri koruması meşrutiyet rejimini yıkmaya yönelik çıkan 31 Mart Vakası’nı İttihat

*Terakki’nin Balkanlarda kurduğu Hareket Ordusu’nun bastırmasıdır.

*İlk kez Duyun-u Umumiye’nin (Dış borçlar) idaresi II.Abdülhamit döneminde göreve başlar.

*İlk siyasi örgütlenme veya siyasi parti İttihat Terakki Partisi’dir.

*İlk kez II. Abdülhamit döneminde Almanya’yla yakınlık politikası uygulanır.

*İlk demiryolları II.Abdülhamit zamanında yapılır.

*İlk kez Rusya’dan yardım Kavalalı İsyanı’nı bastırmak için alınır.(1833)

*İlk kez Rusya’nın uyguladığı Panislavizm (bütün Slav topluluklarını birleştirme) politikası I. Balkan

*Savaşı esnasında başarılı olur. Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ, Osmanlı Devleti’ne karşı birlikte savaşırlar.

*İlk kez Alman generallerin Osmanlı ordularında komutanlık yapmaları Balkan Savaşları esnasındadır.

*İlk kez Balkanlardaki Türklerin azınlık konumuna düştüğü II.Balkan Savaşı sonrasında Yunanistan’la

*imzalanan Atina Antlaşması ve Bulgaristan’la imzalanan İstanbul Antlaşmalarıyla kabul edilir.

* İlk kez Ermeni sorunu, (Ayastefanos Antlaşması yürürlüğe girmediği için) )Berlin Antlaşması’yla gündeme gelir.

* İlk kez karantina (salgın hastalıkların engellenmesi için bir bölgenin denetim altına alınması) sistemi II.Mahmut dönemindedir.

* İlk nüfus sayımı, II.Mahmut döneminde yapılır.

* İlk pasaport işlemleri II.Mahmut döneminde yapılır.

*İlk kez ilk öğretimin zorunlu hale getirmesi, II.Mahmut dönemindedir.

*İlk muhtarlıklar II. Mahmut döneminde oluşturulur.

*İlk kez II. Mahmut döneminde devlet memurlarının fes ve setre giymeleri zorunluluğu getirilir.

* İlk kez devlet dairelerine padişahın resmini astırması II. Mahmut zamanındadır.

*İlk resmi gazete, II.Mahmut zamanında çıkarılan Takvim-i Vekayi’dir.

*İlk Rumi takvim II. Mahöut döneminde yapılır.

*İlk kez “Hasta Adam” politikasını Kırım Harbi öncesi Rusya ortaya atar. (1853)

*İlk kez Sened-i İttifak’taki “Padişah aşırı vergi koymayacak, eşit ve adaletli vergi alacaktır.” maddesiyle padişahın yetkileri kısıtlanır.

*İlk kez nazırlıklar (bakanlıklar) II. Mahmut devrinde kurulur.

*ilk müşirlik (çağdaş anlayışta mareşal) ve redif (asıl askerlik görevini yaptıktan sonra yedeğe ayrılan 26-32 yaşları arasındaki askere verilen isim) birlikleri II.Mahmut döneminde kurulur.

*İlk kez Avrupa’ya öğrenciler, II. Mahmut döneminde gönderilir.

*İlk posta teşkilatı II.Mahmut döneminde kurulur.

*İlk kez Rüşdiye (ortaokul) ,Mekteb-i Ulum-u Edebiye adıyla genel amaçlı orta dereceli okullar II.Mahmut zamanında açılmıştır.

*İlk kanun üstünlüğü Tanzimat Fermanı’yla başlar. “Alınan kararlara padişah Abdülmecit’inde uyacağını bildirmesi)

 

 

*İlk kez Eşkinci Ocağı’nın kurulması II.Mahmut dönemindedir.

*İlk bando (Mızıka-i Hümayun) II. Mahmut zamanında kurulur.

*İlk kez azınlıkların da devlet memuru olmaları hakkı Islahat Fermanı’nda verilir.

*İlk kez azınlıkların da İl Genel Meclisleri’nde üye olmaları hakkı Islahat Fermanı’nda verilir.

*I.Dünya Savaşında başarılı olduğumuz ilk ve tek cephe Çanakkale Cephesidir.

*I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk ateşkes Selanik Ateşkesi, barış antlaşması ise Versay Antlaşmasıdır.

*Osmanlı Devletinde bağımsızlığını kazanan son Balkan devleti Arnavutluk’tur.

*İlk kez hapishane ve karakollarda dayak ve işkence Islahat Fermanı’nda yasaklanır.

*İlk kez Abdülaziz döneminde 1871′de nahiyeler (kasabalar) oluşturulur.

*İlk kez II.Abdülhamit döneminde 1895′te elektrikli tramvay İstanbul’da hizmete girer.

*İlk kez kadınlara çalışma hayatına girmesi 1870′de Muallim (Öğretmen) Okulu’nun açılmasıyladır.

*İlk kez kızların yüksek öğrenim hakkını kazanmaları II. Meşrutiyet dönemindedir.

*Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşı içinde paylaşıldığı ilk antlaşma Sykes Picottur.

*Sivil Savunma Teşkilatı ilk kez I.Dünya Savaşı sırasında kurulmuştur.

*I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin açtığı ilk cephe Kafkas Cephesidir.

*I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin elinden çıkan ilk yer Kıbrıs’tır.

 

MONDROS VE İŞGALLER DÖNEMİ’NDE;

*Mondros’tan sonra işgal edilen ilk yer Musul’dur.(İngilizler)

*İtilaf devletlerinin Mondros’tan sonra kontrol altına aldıkları ilk yer Boğazlar ve Marmara bölgesidir.

*İzmir’in Yunanlara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.

*İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i hukuk Kongresinde verilmiştir.

*Kuvay-ı Milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır. Sonra başlayan işgalleri

*Milli Mücadelenin haklılığını gösteren ilk uluslar arası belge Amiral Bristol Raporu’dur.

*İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesinde Fransızlara karşı Dörtyol- Karaköse’de yapılmıştır.

*İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i Hukuk Kongresi’nde verilmiştir.

*Türk halkının ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur.

*Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur.

*Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.

*Manda ve Himaye fikri ilk defa İtilaf Devletleri tarafından Paris Konferansı’ndan sonra ortaya atıldı.

*İşgale karşı kurulan ilk cemiyet Trakya Paşaeli Cemiyeti’dir.

*İşgallere karşı ilk tepki, protesto ve mitingler yoluyla olmuştur.

*Batıda açılan ilk cephe Ayvalık Cephesi’dir.

*Batıdaki cemiyetler Balıkesir Kongresi’nde birleştirilmiştir.

 

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMI’NDE;

*Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.

*Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yönetimi ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.

*Vatanın kurtulması için hep birlikte mücadele edileceği Amasya Genelgesinde ilk kez belirtilmiştir.

*Türk milletine milli egemenlik yolunda yapılan ilk çağrı Amasya Genelgesidir.

*Erzurum ve Sivas Kongreleri kararlarının resmiyet kazanması Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misak-ı Milli’nin kabul edilmesidir.

*Temsil Heyeti yürütme gücünü ilk kez Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığına atayarak Sivas Kongresi’nde kullanmıştır.

*İstanbul Hükümeti, Temsil Heyeti’ni ilk olarak Amasya Görüşmeleri ile tanımıştır.

*Ulusal örgütlerin birleştirilmesi ilk defa Sivas Kongresi’nde olmuştur.

*Kapitülasyonlara ilk tepki Misak-ı Milli’de olmuştur.

*Mustafa Kemal’in katıldığı ilk sivil çalışma Erzurum Kongresi’dir.

*Mustafa Kemal’e ilk suikast girişimini Samsun’dan havzaya geçerken Pontus Rumları yapmıştır.

*Rejimin değişeceği yolundaki ilk işaretler Amasya Genelgesinde verilmiştir.

*Milli bir heyetin kurulması ilk kez Amasya Genelgesinde kararlaştırılmıştır.(Temsil Kurulu)

*İstanbul Hükümetinin halka karşı sorumluluğunu yerine getirmediği ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.

*Mustafa Kemal’in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesi Amasya Genelgesidir.

*Mustafa Kemal’in başkanlığını yaptığı ilk siyasi kuruluş Temsilciler Kurulu’dur.

*Mustafa Kemal’in sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi’dir.

*Manda ve himayenin reddedilmesiyle milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirileceği ilk defa Erzurum Kongresinde belirtilmiştir.

*Temsil Kurulu ilk kez Erzurum Kongresi’nde kurulmuştur.

*Misak-ı Milli düşüncesinin temelleri ilk kez Erzurum Kongresi’nde ortaya atılmıştır.

*Hükümet kurma ve yeni bir devlet fikri ilk defa Erzurum Kongresi’nde ortaya çıktı.

*İlk milli kongre Sivas Kongresi’dir.

*Temsil Kurulu ilk kez Sivas Kongresi’nde millileştirildi.

*Temsil Heyeti ilk yürütme yetkisini Sivas Kongresi’nden sonra Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığı’na atayarak kullanmıştır.

*Halka Milli Mücadeleyi anlatmak için kurulan ilk gazete İrade-i Milliye’dir.

*Milli Mücadele’nin ilk siyasi başarısı Damat Ferit Hükümetinin düşürülmesidir.

*İstanbul Hükümeti ile Temsil Heyeti arasındaki ilk görüşme Amasya Görüşmesi’dir.

*Milli Mücadeleciler ile İstanbul Hükümeti arasındaki sorunlar ilk defa Amasya Görüşmesi ile çözülmeye çalışılmıştır.

I.TBMM- KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMI’NDE;

*İlk meclis 23 Nisan 1920′de toplanmıştır.

*Meclisin ve hükümetin ilk başkanı Mustafa Kemal’dir.

*lk anayasa 20 Ocak 1921′de kabul edilmiştir (Teşkilat-ı Esasiye)

*TBMM’nin çıkardığı ilk kanun “Ağnam Vergisinin Dört Kat Artırılması Kanunu’dur.

*TBMM’nin isyanları karşı aldığı ilk önlem Hıyanet-i Vataniye Kanunu’dur.

*İstanbul Mahkemeleri ilk kez I. TBMM döneminde kurulmuştur.

*Kurtuluş Savaşı’nda başarılı olunan ilk cephe Doğu Cephesi’dir

*İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesi’nde Fransızlara karşı yapılmıştır.

*İlk kapanan cephe Doğu Cephesi’dir.

*Misak-ı Milli’ye katılan ilk yer Kars’tır.

*Sevr Antlaşması’ndaki haklarından vazgeçen ilk devlet Ermenistan’dır.

*İlk esirler meselesi I. İnönü sonrası Londra Konferansı’nda gündeme gelmiştir. II. İnönü sonrası ilk kez uygulanmış Sakarya sonrası tamamen sonlandırılmıştır.

*Fransa’nın Anadolu’da ilk boşalttığı yer II. İnönü sonrası Zonguldak’tır.

*Mustafa Kemal Paşa ilk defa Kütahya-Eskişehir Savaşları’ndan sonra Başkomutanlık makamına getirilmiştir.

*TBMM ordularının ilk taarruzu Büyük Taarruz’dur.

*İtilaf devletleri ilk defa Lozan Barış Antlaşması ile Misak-ı Milli’yi tanımışlardır.

*Mustafa Kemal’in komutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya Savaşı’dır.

*Yunan ordusu ilk defa Sakarya’dan sonra taarruzda savunmaya Türk ordusu da savunmadan taarruza geçmiştir.

*Kuvay-ı Milliye’nin başarılı olduğu ilk cephe Güney Cephesi’dir.

*TBMM’nin kurduğu düzenli ordunun savaştığı ilk ve tek cephe Batı Cephesi’dir.

*Düzenli ordunun ilk başarısı I. İnönü Savaşı’dır.

*Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya’dır.

*Misak-ı Milli’den verilen ilk taviz Batum’dur.

*Anadolu’dan çekilen ilk İtilaf devleti İtalya’dır.

*TBMM ile antlaşma imzalayan ilk itilaf devletleri Fransa’dır.

*TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermeni Savaşı’dır.

*TBMM ilk siyasi zaferi Gümrü Antlaşması’dır (3 Aralık 1920).

*TBMM hükümetini tanıyan ve siyasi ilişkileri kuran ilk Müslüman devlet Afganistan’dır (Dostluk Antlaşması)

*Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa’dır.

*İtilaf Devletleri TBMM’yi ilk defa Londra Konferansı’na çağırarak hukuken tanımışlardır.

*Batı Cephesi’nin ilk komutanı Ali Fuat Paşa’dır.

*Düzenli ordunun ilk taarruz denemesi Aslıhanlar- Dumlupınar Tarruzudur.

*İtilaf devletlerinin TBMM’yi çağırdıkları ilk resmi görüşme Londra Konferansı’dır.

*Kütahya-Eskişehir Savaşları, Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son yenilgisidir.

*Türkiye’nin ilk elçilik açtığı ülke SSCB, Türkiye’de ilk elçilik açan devlet Gürcistan’dır.

*Türkiye’de ilk mareşal Mustafa Kemal’dir.

 

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE;

*Türkiye’nin ilk genelkurmayı İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk genelkurmayı Fevzi Çakmak’tır.

*Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’dir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Başbakanı İsmet İnönü’dür.

*Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulan ilk siyasi partisi Halk Fırkası’dır. (9 Ağustos 1923)

*Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’dır. (17 Kasım 1924)

*Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüksek okulu 1925′te Ankara’da açılan Hukuk Mektebi’dir.

*Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel bankası 1924 yılında kurulan Türkiye İş Bankası’dır.

*Türkiye Cumhuriyeti’nde hukuksal alanda kadın erkek eşitliği ilk defa Medeni Kanun ile gerçekleşmiştir.

*Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçiş ilk kez Cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir.

*Eğitimde ikiliğe son verilerek eğitimin birleştirilmesi ilk kez Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile gerçekleşmiştir.

*Cumhuriyet dönemi anayasalarının Osmanlı anayasalarından ayrılan en önemli farkı egemenliğin halka ait olmasıdır

*II.Dünya Savaşı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı Yalta Konferansı’dır (1945).

*II.Dünya Savaşında en kârlı çıkan devletler Rusya ve ABD’dir.

*Cumhuriyet dönemi ilk meclis başkanı Ali Fethi Okyar son meclis başkanı Abdülhalık Renda’dır.

*İlk seçilmiş kadın muhtar Aydın’dan Gül Esin’dir.

*Yeni Türk devletinde laik hukuk düzeninin kurulması konusunda atılan ilk ciddi adım Medeni Kanun’un kabul edilmesidir (17 Şubat 1926)

*Dünya barışına katkı sağlamak için Türkiye Cumhuriyetinin ilk ciddi girişimi Milletler Cemiyeti’ne üye olmaktır.

*Hatay’ın anavatana katılması ile Türkiye Suriye sınırı en son şeklini almıştır.

*Musul meselesinin Türkiye’nin aleyhine sonuçlanmasındaki en önemli etken Şeyh Sait İsyanı’dır.

*Yeni Türk Devletinde kapitülasyonların son izlerinin silinmesi Kabotaj Kanunu ile gerçekleşmiştir.

*Türk toplumunun eğitim ve kültür seviyesinin artması için atılan en ciddi adım Harf İnkılabıdır.

*Harf inkılabının Türk halkı tarafından benimsenmesi için yapılan ilk faaliyet Millet Mekteplerinin açılmasıdır

*Türk dilinin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılması için yapılan ilk ciddi faaliyet Türk Dil Kurumun açılmasıdır

*Türkiye’nin ilk özel okulu Ted Koleji’dir (1929)

*Türkiye – Irak sınırının bugünkü şekliyle çizilmesi 1926 Ankara Antlaşması’yla gerçekleşmiştir.

*Türkiye’nin İslam devletleriyle ilk ciddi yakınlaşması Sadabat Paktı’dır.

*Türkiye’nin II.Dünya savaşı çıkma ihtimaline karşı kendinin korumak için yaptığı ilk siyasi eylem Balkan Paktı’nı imzalanmasıdır.

*Yeni Türk Devletinin özel sektörü desteklemek için yaptığı ilk eylem Teşviki Sanayi Kanunu’nun çıkarılmasıdır.

*Anayasa Mahkemesinin kurulması ilk kez 1961 Anayasası’nda yer almıştır.

*Yeni Türk Devleti’nde milli ekonomi ilkesi ilk kez Misak-ı İktisadi ile gerçeklemiştir.(14 Mart 1923)

*Tarımı modernleştirmek ve geliştirmek amacıyla kurulan ilk kurum Yüksek Ziraat Enstitüsü’dür.

*Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk demir – çelik fabrikası Karabük’te 1939′da kurulmuştur.

*Laik Cumhuriyeti yıkmaya yönelik ilk isyan Şeyh Sait isyanı’dır (13 Şubat 1925)

*Yeni Türk devletinin ekonomi esasları ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde belirlenmiştir.

*Türkiye Cumhuriyetinin inkılap hareketlerin en yoğun yaşandığı dönem 1923-1934 arasıdır.

*Türkiye Cumhuriyetindeki ilk nüfus sayımı 28 Ekim 1927′de yapılmıştır.

*Laiklik ilkesi doğrultusunda gerçekleştirilen ilk inkılap hareketi saltanatın kaldırılmasıdır

*Boğazlar üzerinde Türk egemenliğinin tam anlamıyla sağlanması Montrö Boğazlar Sözleşmesiyle gerçekleşmiştir.

*Hatay Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen’dir.

*Kadınlar Türkiye’de ilk kez 1930 belediye, 1933′te muhtarlık 1934′te milletvekili seçimlerine katılarak siyasi hayata girmişlerdir.

*Türkiye’de topraksız köylüye toprak kazandırmayı amaçlayan ilk kanun 1929′da çıkarılmıştır.

*Modern tarih yazıcılığı alanında ilk çalışmalar T.T.K.’nın açılmasıyla başlamıştır.(12 Nisan 1931)

*Yabancı okullar ve dış borçlar konusunda Türkiye ile en çok çatışan devlet Fransa’dır.

*Tarımı geliştirmek için atılan ilk önemli adım aşar vergisinin kaldırılmasıdır.

*Türkiye ile İngiltere’nin Lozan Görüşmeleri’nde anlaşamamasının en önemli nedeni Musul meselesidir.

*Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasıyla çok partili hayata geçiş denemeleri ilk kez başarısız olmuştur.

*1961 Anayasası kişi hak ve özgürlüklerin en geniş şekilde verildiği anayasadır.

*Yeni Türk Devletinin cumhurbaşkanının, başbakanının ve TBMM başkanının ilk kez belirlenmesi Cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir.